Chân ga chân thắng là hai bộ phận quan trọng nhất mà bất kỳ học viên lái xe ô tô nào cũng phải làm chủ nếu muốn điều khiển xe an toàn. Ngay từ những buổi học đầu tiên, giáo viên thường tập trung hướng dẫn cách đặt chân, cách di chuyển giữa các bàn đạp và các tình huống cần sử dụng ga hay phanh. Khi hiểu đúng và luyện tập đủ, người mới lái sẽ tự tin hơn, giảm tối đa nguy cơ giật cục, chết máy hay xử lý chậm trên đường.
Chân ga chân thắng là gì trong xe ô tô?
Trong một chiếc ô tô số sàn, chân phải của người lái đảm nhiệm cả bàn đạp ga và bàn đạp phanh, còn chân trái dùng để điều khiển côn. Ở xe số tự động, toàn bộ thao tác ga và phanh đều được thực hiện bằng chân phải, chân trái luôn để nghỉ để tránh nhầm lẫn nguy hiểm. Việc hiểu rõ bố trí này giúp học viên không bị rối khi chuyển đổi giữa các loại xe.
Bàn đạp ga quyết định tốc độ xe bằng cách điều chỉnh lượng nhiên liệu đưa vào động cơ. Khi nhấn ga nhẹ nhàng, xe tăng tốc từ từ và mang lại cảm giác êm ái cho người ngồi trong cabin. Nếu đạp ga đột ngột, xe sẽ vọt nhanh khiến người mới dễ bị hoảng, khó kiểm soát tay lái và khoảng cách an toàn.
Ngược lại, bàn đạp phanh có nhiệm vụ giảm tốc hoặc dừng hẳn xe khi cần thiết. Hệ thống phanh hiện đại thường được trang bị ABS giúp hạn chế bó cứng bánh xe khi phanh gấp. Nhờ đó, người lái vẫn giữ được khả năng đánh lái để tránh chướng ngại vật trong tình huống khẩn cấp.
Kỹ thuật sử dụng chân ga chân thắng cho người mới
Tư thế ngồi và đặt chân đúng chuẩn
Trước khi học cách phối hợp ga và phanh, học viên cần chỉnh ghế ngồi sao cho đầu gối hơi chùng khi đạp hết hành trình. Vị trí ghế hợp lý giúp chân không phải căng cứng, thao tác sẽ nhẹ nhàng và ít bị mỏi khi lái xe đường dài. Lưng nên tựa nhẹ vào ghế để giữ cơ thể vững khi phanh hoặc tăng tốc.
Gót chân phải nên đặt vững trên sàn xe, mũi chân di chuyển linh hoạt giữa bàn đạp ga và phanh. Cách đặt này giúp thao tác nhanh nhưng vẫn chính xác, đặc biệt hữu ích trong tình huống cần phanh khẩn cấp. Học viên không nên nhấc cả bàn chân lên khỏi sàn vì sẽ dễ bị mất điểm tựa và đạp lệch vị trí.
Phối hợp ga và phanh trên xe số sàn
Với xe số sàn, ngoài ga và phanh, học viên còn phải làm chủ thêm chân côn. Khi xuất phát, cần nhả côn từ từ, đồng thời lên ga nhẹ để xe không bị rung hoặc chết máy. Nếu thấy vòng tua tăng quá nhanh, chỉ cần giảm ga và giữ đều chân côn để xe lăn chậm, tránh giật mạnh khi khởi hành.
Khi cần giảm tốc, người lái nên nhả ga trước rồi mới dùng phanh để xe chậm dần một cách êm ái. Không nên vừa đạp ga vừa rà phanh vì sẽ làm nóng phanh, tốn nhiên liệu và nhanh mòn bố thắng. Khi xuống dốc, nên về số thấp để tận dụng phanh động cơ, chỉ dùng thêm phanh chân khi cần điều chỉnh tốc độ.
Sử dụng ga và phanh trên xe số tự động
Trên xe số tự động, nguyên tắc quan trọng nhất là chỉ dùng chân phải cho cả ga và phanh. Việc dùng hai chân cùng lúc dễ tạo thói quen xấu, có thể vô tình đạp cả hai bàn đạp, gây nguy hiểm khi xử lý tình huống. Vì vậy, chân trái tốt nhất luôn để nghỉ, không đặt lên bất kỳ bàn đạp nào.
Khi chạy trong phố đông, người lái nên giữ ga ở mức vừa phải, tránh tăng tốc rồi lại phanh gấp liên tục. Cách lái êm là nhấn ga nhẹ để xe bắt đầu lăn bánh, sau đó thả bớt ga để xe trôi theo quán tính. Chỉ sử dụng phanh khi cần giảm tốc rõ ràng hoặc dừng hẳn, vừa an toàn vừa tiết kiệm nhiên liệu.
Lỗi thường gặp khi sử dụng chân ga chân thắng
Đạp nhầm ga thay vì phanh
Một trong những lỗi phổ biến của người mới là đạp nhầm giữa ga và phanh khi bất ngờ gặp chướng ngại vật. Nguyên nhân thường đến từ tâm lý căng thẳng, tư thế ngồi sai hoặc đặt chân không cố định. Có người còn dùng hai chân cho hai bàn đạp nên khi hoảng loạn, não bộ khó phân biệt được lệnh chính xác.
Để hạn chế lỗi này, học viên cần luyện thói quen luôn để mũi chân phải nằm gần bàn đạp phanh, chỉ xoay cổ chân sang phải khi muốn tăng tốc. Khi gặp tình huống bất ngờ, phản xạ tự nhiên lúc đó sẽ là đạp phanh chứ không phải nhấn sâu chân ga. Việc tập luyện lặp lại nhiều lần trên sa hình sẽ giúp hình thành phản xạ tốt hơn.
Đạp phanh quá gấp hoặc giữ phanh liên tục
Một sai lầm khác là đạp phanh quá mạnh khiến hành khách bị giật người về phía trước, xe phía sau khó xử lý kịp. Ngược lại, có người lại giữ phanh liên tục khi xuống dốc dài làm phanh nóng lên, dễ giảm hiệu quả ở những đoạn cua nguy hiểm. Cả hai thói quen này đều không tốt cho an toàn và tuổi thọ hệ thống phanh.
Kỹ thuật đúng là quan sát xa, phán đoán tình huống sớm để phanh nhẹ từng nhịp cho xe giảm tốc từ từ. Khi xuống đèo hoặc dốc dài, nên về số thấp để tận dụng lực hãm của động cơ, chỉ dùng phanh chân để tinh chỉnh tốc độ. Cách làm này giúp xe ổn định, hạn chế trượt bánh và tránh cháy phanh.
Bằng việc hiểu rõ cấu tạo và luyện tập đúng kỹ thuật, người học lái sẽ nhanh chóng làm chủ cách sử dụng ga và phanh trong mọi tình huống. Lái xe an toàn không chỉ là biết điều khiển vô lăng mà còn là sự phối hợp chuẩn xác giữa chân ga, chân phanh, quan sát và phán đoán trên từng đoạn đường.
