Tất tần tật về dầu nhớt ô tô là gì người lái xe buộc phải nắm rõ

Dầu nhớt ô tô được sử dụng rất nhiều trong động cơ xe ô tô. Tuy nhiên không phải lái xe nào cũng biết về thông tin về dầu nhớt ô tô. Dưới đây là những thông tin chi tiết về dầu nhớt ô tô là gì người lái xe buộc phải nắm rõ để bảo vệ cho “xế yêu” của mình.

1. Dầu nhớt ô tô là gì?

Dầu động cơ ô tô (dầu máy, chất bôi trơn động cơ) là một loại dầu nhớt có thành phần chính là dầu mỏ (dầu thô) kết hợp với nhiều chất phụ gia khác như chất chống ăn mòn (chống oxy hoá), chất làm sạch, chất phân tán, chất cải thiện chỉ số độ nhớt…

2. Các công dụng của dầu nhớt ô tô là gì?

2.1. Bôi trơn, giảm ma sát cho động cơ

Cấu tạo động cơ ô tô gồm nhiều chi tiết cơ khí như piston, xy lanh, trục cam, trục khuỷu… Khi động cơ hoạt động, những chi tiết này chuyển động tạo ra lực ma sát lớn. Điều này khiến các bộ phận bị mài mòn, xuống cấp theo thời gian.

Dầu nhớt ô tô sẽ giúp tạo một màng ngăn giữa bề mặt của các chi tiết liền kề, giúp bôi trơn khi chúng chuyển động ma sát với nhau. Từ đó làm giảm thiểu sự tiếp xúc, giảm lực ma sát, giảm mài mòn.

2.2. Giải nhiệt, làm mát động cơ

Khi động cơ hoạt động, các chi tiết ma sát với nhau khiến động năng chuyển hoá thành nhiệt năng. Đặc biệt quá trình đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và khí bên trong buồng đốt ở mỗi xy lanh động cơ cũng toả ra nhiệt lượng rất lớn. Điều này khiến các chi tiết bên trong động cơ dễ bị nóng lên khi làm việc.

Dầu nhớt ô tô có tác dụng giúp giải nhiệt, làm mát cho các chi tiết bên trong động cơ khi hoạt động. Từ đó giảm thiểu, tránh được tình trạng động cơ bị quá nhiệt, cháy piston…

2.3. Làm sạch động cơ

Khi hỗn hợp nhiên liệu và khí được đốt cháy sẽ sinh ra muội bám lại ở các chi tiết bên trong động cơ. Mặt khác, các chi tiết động cơ liên tục ma sát với nhau cũng tạo ra mạt kim loại. Dầu ô tô sẽ giúp làm sạch, lấy đi các bụi bẩn này. Đó là lý do bên trong thành phần dầu thường có cả chất làm sạch.

2.4. Chống gỉ, duy trì sự bền bỉ của động cơ

Khi được bao bọc bởi một màng dầu nhớt bên ngoài, các chi tiết động cơ sẽ hạn chế tiếp xúc với không khí, tránh được tình trạng oxy hoá dẫn đến hoen gỉ. Bản thân trong thành phần dầu động cơ cũng có chất chống ăn mòn, chống oxy hoá.

2.5. Làm kín

Giữa piston và thành xy lanh động cơ dù trình độ cơ khí tốt đến thế nào thì cũng khó thể tránh khỏi những khe hở siêu nhỏ. Khi này nhớt động cơ xe sẽ đóng vai trò như một lớp trám mềm (không định hình) làm kín những khe hở này. Từ đó giúp quá trình đốt cháy nhiên liệu trong buồng đốt đạt hiệu quả cao hơn, không bị thất thoát.

3. Các loại dầu nhớt ô tô là gì

3.1. Dầu nhớt động cơ

Dầu nhớt động cơ giúp duy trì hoạt động của hệ thống động cơ qua cơ chế bôi trơn, giảm ma sát và làm sạch các bộ phận cơ khí như piston, xi lanh hay trục khuỷu. Bởi quá trình đốt cháy nhiên liệu của động cơ có thể tạo thành những muội than, cặn bẩn,… và chúng được lưu giữ trong dầu nhớt nhằm đảm bảo không ảnh hưởng tới các bộ phận cơ khí. Sau thời gian dài sử dụng, dầu nhớt sẽ bị xuống cấp làm giảm khả năng bôi trơn và chứa các cặn bẩn. 

Vì vậy người lái cần theo dõi, kiểm tra và thay dầu nhớt động cơ định kỳ sau mỗi 5.000 km hoặc khoảng 4 tháng để đảm bảo môi trường vận hành lý tưởng nhất.

3.2. Dầu hộp số

Dầu hộp số có tác dụng bôi trơn, giảm ma sát, chống gỉ sét… giúp các bộ bánh răng bên trong hộp số có thể hoạt động trơn tru. Ở hộp số tự động, loại dầu nhớt này còn tham gia trực tiếp vào quá trình hoạt động của bộ ly hợp thủy lực. 

Dầu hộp số thường xuyên phải làm việc trong môi trường nhiệt độ cao dễ khiến các phân tử trong dầu nhớt bị bẻ gãy, không còn đảm bảo hiệu quả làm việc. Ngoài ra, giống như động cơ, các muội than, cặn bẩn và bụi kim loại li ti từ quá trình vận hành của hộp số sẽ được lưu trữ trong dầu nhớt khiến dầu bị đặc dần, không còn hiệu quả bôi trơn. Do đó thay dầu hộp số ô tô cũng là điều cần được chú ý và thực hiện định kỳ. 

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, dầu hộp số nên được thay sau mỗi 40.000 – 50.000 km sử dụng đối với xe hộp số sàn, và sau mỗi 60.000 – 150.000 km đối với hộp số tự động. 

3.3. Dầu trợ lực lái

Trên các dòng xe hiện đại, hệ thống trợ lực lái thủy lực có mặt như một trang bị tiêu chuẩn giúp thao tác đánh lái trở nên dễ dàng và nhẹ nhàng hơn. Hệ thống này sử dụng dầu để hỗ trợ cho việc vận hành. Dầu đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hệ thống trợ lực lái thủy lực hoạt động một cách bình thường. 

Loại dầu này sẽ xuống cấp sau thời gian sử dụng nhất định nên cần được thay thế định kỳ sau mỗi 60.000 – 80.000 km tương đương với 4 – 5 năm sử dụng.

3.4. Dầu thủy lực

Đối với các hệ thống phanh thủy lực, dầu phanh đóng vai trò truyền lực từ bàn đạp phanh qua các cùm phanh (má phanh) ở 4 bánh xe. Còn đối với hệ thống treo thủy lực, các giảm xóc thủy lực sử dụng dầu trong ống thủy lực và thông qua hoạt động của piston làm triệt tiêu các rung động giúp xe di chuyển êm ái hơn. 

Sau thời gian dài sử dụng khiến dầu phanh thủy lực và dầu giảm xóc thủy lực hao hụt, không còn đảm bảo hiệu quả làm việc, ảnh hưởng đến sự an toàn của người lái. Vì vậy loại dầu nhớt ô tô này cũng cần được bổ sung và thay thế thường xuyên. Dầu thủy lực được khuyến cáo nên thay thế sau mỗi 5000 – 6000 giờ hoạt động liên tục.

3.5. Mỡ bôi trơn các trục

Dù không cần bổ sung hay thay thế quá thường xuyên nhưng mỡ bôi trơn các trục ô tô cũng là chi tiết cần quan tâm. Mỡ bôi trơn thường xuất hiện ở vòng bi bánh xe, khớp trục các đăng, moay ơ vòng bi cắt ly hợp, trục khuỷu động cơ,… có tác dụng làm giảm ma sát giữa các bề mặt kim loại tiếp xúc trực tiếp với nhau chống lại tình trạng ăn mòn. 

Mỡ bôi trơn không cần bổ sung quá thường xuyên, thông thường chủ xe chỉ cần thực hiện việc này khi xe đã chạy được khoảng 100.000 – 150.000 km.

4. Các dấu hiệu xe cần thay dầu nhớt ô tô là gì

Các dấu hiệu thường thấy khi xe bị thiếu dầu hay dầu đã quá bẩn:

• Động cơ có tiếng kêu: Khi dầu bị bẩn, biến chất, các chi tiết trong động cơ sẽ phải chịu sự ma sát lớn. Do đó khi động cơ vận hành thường phát ra âm thanh ồn hơn, có tiếng kêu lạch cạch. Đặc biệt khi nổ máy tiếng kêu to hơn bình thường.
• Xe bị ì, tăng tốc chậm: Khi dầu nhớt ô tô bị xuống cấp, các chi tiết không được bôi trơn và làm sạch tốt. Hậu quả là piston, xy lanh, các bi và vòng bi, trục… sẽ chịu ma sát cao hơn. Vì thế xe thường có tình trạng bị ì, tăng tốc chậm, động cơ gằn, xe bị giật khi tăng tốc…
• Đèn báo áp suất dầu bật sáng: Khi xe bị thiếu dầu bôi trơn đèn báo áp suất dầu bôi trơn trên taplo sẽ bật sáng để thông báo cho người lái.

Khi xe bị các dấu hiệu trên nghĩa là tình trạng thiếu dầu, dầu bẩn đã ảnh hưởng nhiều đến hệ thống động cơ xe. Do đó cần nhanh chóng kiểm tra và xử lý ngay. Tốt nhất nên thay dầu trước khi thấy các dầu hiệu trên xảy ra.

5. Cách kiểm tra dầu nhớt xe ô tô

Chuẩn bị:

• Khăn/vải sạch màu trắng
• Xe đậu trên mặt phẳng, đợi tầm 10 phút để dầu chảy hết trở lại vào thùng cũng như động cơ có thời gian nguội hẳn.

5.1. Cách kiểm tra dầu bôi trơn

• Bước 1: Mở nắp capo, xác định vị trí bình dầu và nơi đặt que thăm dầu (nếu chưa biết có thể tham khảo sổ tay hướng dẫn sử dụng xe).
• Bước 2: Kéo que thăm dầu ra và lau sạch que bằng vải/khăn sạch.
• Bước 3: Đặt que thăm dầu vào thùng dầu đảm bảo que ngập sâu hết cỡ.
• Bước 4: Rút que lần nữa và đặt nằm ngang trên vải/khăn sạch màu trắng.

5.2. Cách xem que thăm nhớt

Khi xem que thăm nhớt ô tô, chủ xe cần kiểm tra 2 yếu tố:

Kiểm tra lượng dầu hiện có

• Trên que thăm dầu ở đoạn cuối thường được đánh dấu 2 vạch: vạch báo đầy (F – Full) và vạch báo thấp (L – Low). Nếu thấy mức dầu nhớt ở gần vạch báo thấp thì nghĩa là xe đang bị thiếu dầu.
• Để biết chính xác mức dầu nên tiến hành kiểm trả 2 – 3 lần và so sánh kết quả. Đừng quên sau mỗi lần kiểm tra dùng khăn lau sạch trước khi thực hiện lần kiểm tra mới.

Kiểm tra tình trạng của dầu: Quan sát màu sắc dầu nhớt ô tô:

• Dầu nhớt màu vàng và có độ trong: Dầu nhớt còn tốt. Bởi nhớt mới cũng có màu vàng cánh gián và độ trong cao.
• Dầu nhớt màu đen, nâu và bị đục: Dầu nhớt đã bẩn. Dầu càng sậm màu, càng đục thì chứng tỏ càng bị bẩn.
• Dầu nhớt màu cà phê sữa kèm bọt khí: Dầu nhớt bị nhiễm nước làm mát. Nguyên nhân có thể do lỗi ron nắp quy lát.

5.3. Kiểm tra độ nhớt dầu nhớt ô tô:

Cho 1 – 2 giọt dầu ra ngón tay. Dùng 2 ngón tay vê vê lại. Nếu cảm thấy dầu bị rít, không còn độ trơn, nhớt thì chứng tỏ dầu rất bẩn, độ nhớt thấp nên thay mới ngay.

Bạn có thể thực hiện tương tự cách này với dầu mới trong bình chưa sử dụng. Điều này sẽ giúp bạn so sánh dễ hơn về sự khác biệt của độ nhớt ở dầu mới và dầu cũ. Từ đó có thể đánh giá chính xác độ nhớt của dầu cũ. Sau khi kiểm tra dầu xong, bạn đặt que thăm dầu lại vị trí cũ, đóng nắp bình dầu.

5.4. Đánh giá kết quả kiểm tra dầu

Nếu thấy dầu màu tối, đục, độ nhớt thấp nghĩa là dầu đã cũ, bẩn và cần thay mới hoàn toàn.

Nếu thấy dầu màu vẫn còn sáng, độ nhớt còn tốt nhưng mức hao hụt nhiều hơn bình thường thì rất có thể xe bị hao dầu. Nếu thấy xe bị hao dầu kèm dấu hiệu dầu rò rỉ quanh thân máy hay dưới gầm xe thì đa phần do gioăng, phớt chặn dầu… bị lão hoá làm hệ thống bị hở, dầu rò rỉ ra ngoài. Nếu không thấy dấu hiệu trên thì có thể dầu bị rò rỉ lọt vào buồng đốt. Nên đưa xe đến garage để kiểm tra.

Nếu thấy dầu có màu cà phê sữa hay màu sắc lạ cũng nên đưa xe đến garage để kiểm tra vì thế hệ thống đã bị trục trặc, dầu bị nhiễm nước làm mát…

6. Thay dầu ô tô bao nhiêu km thay 1 lần?

Để biết khi nào phải thay dầu nhớt ô tô đa phần người dùng xe sẽ dựa trên các mốc kilomet hoặc thời gian được khuyến cáo. Theo các nhà sản xuất ô tô, thời gian thay dầu xe ô tô định kỳ nên từ 3.000 – 5.000 km vận hành hoặc 3 tháng.

Riêng với các dòng xe ô tô hạng sang thời gian thay dầu có thể sẽ lâu hơn. Ví dụ nhưng xe Mercedes-Benz thay dầu sau mỗi 8.000 km vận hành. Để biết chính xác thời điểm thay dầu nên tham khảo trong sổ hướng dẫn sử dụng xe hoặc nhờ sự tư vấn trực tiếp từ các chuyên viên kỹ thuật của hãng.

Bên cạnh đó, để biết khi nào cần thay dầu ô tô cũng cần căn cứ trên nhiều yếu tố khác như:

• Loại dầu nhớt động cơ sử dụng: Dầu nhớt ô tô có nhiều loại. Có loại có thể sử dụng trong 3 tháng hoặc 5.000 km. Có loại có thể sử dụng đến 6 – 12 tháng hoặc 12.000 km.
• Điều kiện vận hành xe: Nếu xe thường xuyên vận hành trong các điều kiện khắc nghiệt như leo dốc cao, tải nặng, môi trường ô nhiễm, đường ngập nước, tăng giảm ga liên tục do tắc đường, di chuyển quãng đường ngắn – dừng đỗ liên tục… thì nên thay nhớt oto sớm hơn mốc số kilomet được khuyến cáo.
• Tình trạng dầu nhớt thực tế: Kiểm tra tình trạng dầu nhớt thực tế là một trong các cách để biết chính xác khi nào cần thay dầu ô tô. Có thể kiểm tra bằng cách xem lượng dầu, mức hao hụt dầu, màu sắc dầu…

7. Cách thay dầu nhớt ô tô là gì

7.1. Chuẩn bị

Các dụng cụ cần chuẩn bị để thay nhớt ô tô: kích (con đội), cờ lê, dụng cụ tháo lọc nhớt (nếu cần thay luôn lọc nhớt), thùng đựng nhớt khi xả nhớt cũ, phễu châm nhớt, khăn lau, găng tay… Chỉ tiến hành thay nhớt khi động cơ nguội hoàn toàn. Đậu xe trên địa hình bằng phẳng.

7.2. Các bước thay dầu nhớt ô tô là gì

Sau đây là các bước thay nhớt và thay lọc nhớt ô tô:

• Bước 1: Đặt thùng đựng nhớt phía dưới. Mở bu lông xả hết nhớt cũ. Sau khi xả hết nhớt cũ, vặn lại bu lông.
• Bước 2: (bỏ qua nếu không thay lọc nhớt) Dùng dụng cụ tháo lọc nhớt chuyên dụng để tháo lọc nhớt. Đổ hết nhớt cũ trong lọc nhớt ra ngoài.
• Bước 3: (bỏ qua nếu không thay lọc nhớt) Mở lọc nhớt mới, đổ đầy nhớt mới vào cốc lọc nhớt, tra thêm một lớp mỏng quanh miệng cốc. Lắp cốc nhớt mới vào xe. Sau khi dùng tay vặn, dùng dụng cụ chuyên dụng siết chặt lần nữa.
• Bước 4: Mở nắp bình đựng nhớt ở khoang máy, châm nhớt mới đến mức Full.
• Bước 5: Khởi động máy, chạy xe 1 vòng. Sau đó tắt máy đợi khoảng 3 – 5 phút. Kiểm tra lại bình đựng nhớt. Nếu thấy mực nhớt xuống dưới mức Full thì châm cho đầy đến mức Full.

Như vậy, trên đây là tất cả các thông tin về dầu nhớt ô tô mà chủ xe cần nắm rõ để lựa chọn sử dụng và thay thế khi cần thiết. Việc biết rõ dầu nhớt ô tô sẽ giúp chủ xe bảo quản động cơ xe hơi tốt hơn, tránh khỏi những hư hại không đáng có. Để biết thêm nhiều thông tin hữu ích, bạn hãy theo dõi các bài viết tiếp theo của daylaixehanoi.vn hoặc liên hệ ngay với chúng tôi theo số Hotline để được giải đáp thắc mắc nha. 

Trung tâm Đào tạo và Sát hạch lái xe Thái Việt

• Hotline: 1900 0329
• Địa chỉ: 201 Nguyễn Ngọc Vũ, Q Cầu Giấy, Hà Nội